न्यूयॉर्क – अदानी समूहाच्या अमेरिकेला होणाऱ्या ₹३,००० कोटींच्या वार्षिक सौर पॅनेल निर्यातीवरून पेटंटचा वाद सुरू आहे.
अमेरिकेतील सर्वात मोठी सोलर सेल उत्पादक कंपनी फर्स्ट सोलरने समूह कंपनी मुंद्रा सोलर पीव्ही लिमिटेड (एमएसपीव्हीएल) वर पेटंट उल्लंघनाचा आरोप केल्यानंतर हा वाद सुरू झाला आहे .
यावर्षी एप्रिलमध्ये फर्स्ट सोलरने अदानी समूहाशी संपर्क साधला आणि कंपनीच्या दोन तंत्रज्ञानाची नक्कल करून पेटंट कायद्याचे उल्लंघन केल्याचा आरोप केला. अब्जाधीश गौतम अदानी यांच्या नेतृत्वाखालील अदानी समूहाची कंपनी मुंद्रा सोलर पीव्ही (एमएसपीव्हीएल) वर अमेरिकेतील सोलर सेल निर्माता कंपनी फर्स्ट सोलरने पेटंट उल्लंघनाचा आरोप केला आहे. अमेरिकन कंपनीने डेलावेअर न्यायालयात दाखल केलेल्या खटल्यात कंपनीने असा आरोप केला आहे की अदानी समूह कंपनीने सोलर पॅनल उत्पादनासाठी दोन पेटंट तंत्रज्ञानाचे उल्लंघन केले आहे. मिंटने वृत्त दिले आहे की, यूएस-आधारित फर्मने या उल्लंघनासाठी भरपाईची मागणी देखील केली आहे परंतु अद्याप निर्दिष्ट रक्कम उद्धृत केलेली नाही.
अदानी समूहाने एका असंबंधित प्रकरणात राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर प्रसिद्धी मिळवल्यानंतर काही महिन्यांनी ही घटना घडली आहे. यूएस सिक्युरिटीज अँड एक्सचेंज कमिशन आणि न्याय विभागाने अलीकडेच गौतम अदानी आणि त्यांचा पुतण्या सागर अदानी यांच्याविरुद्ध २०२० ते २०२४ दरम्यान भारतीय सरकारी अधिकाऱ्यांना २५० दशलक्ष डॉलर्सपेक्षा जास्त लाच दिल्याचा आरोप करत खटला दाखल केला आहे. तथापि, पॉवर-टू-पोर्ट समूहाने या आरोपांचे खंडन केले आहे
ही घटना अशा वेळी घडली आहे जेव्हा राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या नेतृत्वाखालील अमेरिकन प्रशासनाने चिनी सौर सेल आणि पॉलिसिलिकॉन आयातीवर ५०% कर लादला आहे. त्याच श्रेणीतील भारतीय वस्तूंना समान कर उपचार मिळालेले नाहीत.
“विशेषतः अमेरिकेकडून, ज्यामुळे चीनमधून आयात रोखली गेली आहे, त्यामुळे निर्यात विक्रीतून जास्त नफा मिळत आहे. परिणामी, भारत अमेरिकेला सौर मॉड्यूलचा प्रमुख निर्यातदार बनला आहे,” असे रेटिंग एजन्सी इंडिया रेटिंग्जने २ एप्रिल रोजी एका निवेदनात म्हटले आहे.
फर्स्ट सोलरचा आरोप काय आहे?
अमेरिकेतील सोलर सेल निर्मात्याने या वर्षी १ एप्रिल रोजी अदानी समूहाशी संपर्क साधला आणि दोन तंत्रज्ञानाची नक्कल करून पेटंट कायद्याचे उल्लंघन केल्याचा आरोप केला. मिंटच्या म्हणण्यानुसार, पॉवर-टू-पोर्ट समूहाच्या फर्मने आरोपांचे खंडन केले आणि १५ एप्रिल रोजी डेलावेअर न्यायालयाच्या न्यायाधीशांना कंपनीने कोणत्याही पेटंट कायद्याचे उल्लंघन केले नाही असा निर्णय देण्याची विनंती केली. मुंद्रा सोलर पीव्हीने दावा केला आहे की त्यांची उत्पादन प्रक्रिया फर्स्ट सोलरच्या पेटंट तंत्रज्ञानापेक्षा वेगळी आहे. स्वतःच्या समर्थनार्थ, कंपनीने दोन्ही कंपन्यांच्या उत्पादन प्रक्रियेतील अनेक फरक अधोरेखित केले होते, ज्यात उष्णता उपचारांचा समावेश होता.
१ ऑगस्ट रोजी अदानी समूहाच्या दाव्याला उत्तर देताना, अमेरिकन कंपनीने आपले आरोप कायम ठेवले आहेत.परंतु अमेरिकन सोलर सेल निर्मात्याने पेटंटशी संबंधित उल्लंघनाचा आरोप केलेल्या प्रकरणात अदानी समूहाची कंपनी एकमेव नाही. फर्स्ट सोलरने अनेक चिनी सौर उत्पादकांवरही अशाच पेटंट उल्लंघनाचा आरोप केला आहे.अदानी समूहाच्या कंपनीसाठी हा विकास महत्त्वाचा आहे कारण अमेरिकन बाजारपेठ त्यांच्या व्यवसायात जवळजवळ ५०% वाटा उचलते.
