नवी दिल्ली – कृत्रिम पाऊस पाडण्यासाठी नवी दिल्ली येथे 1 कोटी 28 लाख खर्चून दिल्ली सरकारने केलेला प्रयोग फसला आहे. आप पक्षाच्या नेत्यांनी यावर ही फसवूक असल्याची टीका केली आहे.
मंगळवारी दिल्लीत कृत्रिम पाऊस पाडण्याचा एक प्रयत्न अयशस्वी झाला. आणखी प्रयोग सुरू आहेत, असे भारतीय जनता पक्षाच्या (भाजप) नेतृत्वाखालील सरकारने क्लाउड-सीडिंग चाचणी केल्यानंतर सांगितले.
आयआयटी कानपूरने चालवलेले एक लहान, सिंगल-प्रोपेलर विमान मंगळवारी वायव्य दिल्ली आणि राष्ट्रीय राजधानी क्षेत्राच्या काही भागांवर उडाले, दोन क्लाउड सीडिंग चाचण्यांमध्ये सिल्व्हर आयोडाइड ज्वाला सोडल्या ज्या पाऊस पाडण्यात अयशस्वी झाल्या – हा प्रयत्न दिल्लीच्या पर्यावरणमंत्र्यांनी अजूनही “यशस्वी” म्हटले आहे. हवामान लाइव्ह अपडेट्स फॉलो करा
दिल्ली मंत्रिमंडळाने ७ मे रोजी क्लाउड सीडिंग प्रकल्पाला मंजुरी दिली, पाच चाचण्यांसाठी ₹३.२१ कोटी – प्रत्येक प्रयत्नासाठी अंदाजे ₹६४ लाख वाटप केले.आयआयटी कानपूरच्या भागीदारीत नियोजित, चाचण्या सुरुवातीला मे महिन्याच्या अखेरीस आणि जूनच्या सुरुवातीला नियोजित होत्या परंतु दोन वेळा पुढे ढकलण्यात आल्या: नैऋत्य मान्सूनच्या आगमनामुळे आणि पुन्हा या प्रदेशात पाऊस सुरू राहिल्याने. मंगळवारी घेण्यात आलेल्या दोन्ही चाचण्यांना एकूण अंदाजे ₹१.२८ कोटी खर्च आला, जसे की एचटीने आधी सांगितले होते.
सेस्ना विमानाने बुरारी आणि आसपासच्या भागात, मयूर विहार आणि नोएडा येथे सिल्व्हर आयोडाइड आणि सोडियम क्लोराईड संयुगे असलेले १६ ज्वाला सोडले – प्रत्येक चाचणीत आठ – वायू प्रदूषण पातळी कमी करण्यासाठी पाऊस पाडण्याच्या प्रयत्नात.
“दिल्लीने वायू प्रदूषण नियंत्रित करण्यासाठी क्लाउड सीडिंगचा वापर करून एक अभूतपूर्व, विज्ञान-प्रथम पाऊल उचलले आहे. दिल्लीच्या वास्तविक जीवनातील आर्द्रतेच्या परिस्थितीत किती पाऊस पडू शकतो याचे मूल्यांकन करणे आमचे लक्ष आहे. प्रत्येक चाचणीसह, विज्ञान आमच्या कृतींचे मार्गदर्शन करते – हिवाळ्यासाठी आणि वर्षभर,” असे एका पूर्वीच्या अहवालात दिल्लीचे पर्यावरण मंत्री मनजिंदर सिंग सिरसा यांनी म्हटले आहे.
दुसरी चाचणी दिवसाच्या शेवटी दिल्लीच्या बाहेरील भागात घेण्यात आली.पुढील काही दिवसांत अशा नऊ ते दहा चाचण्या करण्याचे नियोजन आहे, असे सिरसा म्हणाले. तसेच, आयएमडीने वाऱ्याची दिशा उत्तरेकडे असल्याचे कळवल्यामुळे, त्या प्रदेशात येणाऱ्या भागांना लक्ष्य केले जात आहे.अधिकृत अहवालात असेही म्हटले आहे की मंगळवारी दिल्लीत घेण्यात आलेल्या क्लाउड सीडिंग चाचण्यांमुळे परिस्थिती अनुकूल नसतानाही ज्या ठिकाणी हा प्रायोग करण्यात आला त्या ठिकाणी कणांचे प्रमाण कमी होण्यास मदत झाली.
कृत्रिम पावसावरून राजकीय गोंधळ
क्लाउड सीडिंग उपक्रम हा दिल्लीच्या राजकारणातील आणखी एक महत्त्वाचा मुद्दा असल्याचे दिसून येत आहे, मागील सरकारचे नेतृत्व करणाऱ्या आम आदमी पक्षाने (आप) भाजपवर टीका केली आहे की शहरात पाऊस पडेल की नाही हे स्पष्ट करण्यासाठी पावसाचे देव येतील का.
आप नेते सौरभ भारद्वाज यांनी मंगळवारी पत्रकार परिषद घेऊन भाजपच्या नेतृत्वाखालील सरकारच्या निर्णयावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले ज्या दिवशी आयएमडीने आधीच पावसाचा अंदाज वर्तवला होता. त्यादिवशी चाचणी केल्याचे म्हटले. ‘झूठ बोले कौवा काटे’ हे बॉलिवूड गाणे पार्श्वभूमीवर वाजत असलेल्या पत्रकार परिषदेत, सौरभ भारद्वाज यांनी भाजपची खिल्ली उडवली आणि सरकार करत असलेल्या ‘फसवणुकी’च्या त्यांच्या पूर्वीच्या आरोपांवर प्रकाश टाकणारे फलक दाखवले.
