पिथोरगड – पतंजली कंपनीचे गाईचे तूप केंद्र आणि राज्य सरकारने केलेल्या गुणवत्ता चाचणीत अपयशी ठरले. हे तूप आरोग्यास हानीकारक असल्याचे राष्ट्रीय प्रयोगशाळेच्या अहवालात म्हटल आहे . त्यामुळे कंपनीला दंड ठोठावण्यात आला आहे .
बाबा रामदेव यांनी सह-स्थापना केलेली ग्राहकोपयोगी वस्तू कंपनी पतंजली आयुर्वेदला त्यांच्या प्रमुख उत्पादनांपैकी एक, गायीचे तूप, भारतातील राज्य आणि राष्ट्रीय प्रयोगशाळांनी केलेल्या अनिवार्य गुणवत्ता चाचण्यांमध्ये अपयशी ठरल्यानंतर दंड ठोठावण्यात आला आहे.प्रयोगशाळेच्या अहवालात उत्पादन निर्धारित अन्न सुरक्षा मानकांनुसार नसल्याचे आढळून आल्यानंतर सीमावर्ती जिल्ह्यातील पिथोरागड येथील न्यायालयाने पतंजली आणि दोन संबंधित व्यापाऱ्यांना एकूण ₹१.४० लाख (₹१४०,०००) दंड ठोठावला. नियमित तपासणीदरम्यान नमुना गोळा केल्यानंतर तीन वर्षांहून अधिक काळानंतर २७ नोव्हेंबर रोजी देण्यात आलेला हा निकाल आला आहे.राज्याच्या अन्न सुरक्षा आणि औषध प्रशासनाच्या अधिकाऱ्यांनी या कारवाईची पुष्टी केली आणि चाचणी निकालांना “चिंताजनक” आणि ग्राहकांसाठी संभाव्य हानिकारक असल्याचे म्हटले.
सहाय्यक आयुक्त आर.के. शर्मा यांच्या मते, २० ऑक्टोबर २०२० रोजी पिथोरागडमधील कसनी गावातून नियमित तपासणी दरम्यान तुपाचा नमुना गोळा करण्यात आला. रुद्रपूर येथील राज्य अन्न प्रयोगशाळेत प्राथमिक चाचणीत उत्पादन गुणवत्ता निकष पूर्ण करत नसल्याचे आढळून आले.२०२१ मध्ये पतंजलीला या निष्कर्षांची माहिती देण्यात आली होती, परंतु कंपनीने केंद्रीय प्रयोगशाळेकडून दुसरी चाचणी मागितली आणि पुनर्विश्लेषणासाठी आवश्यक शुल्क भरले. त्यानंतर एका पथकाने नमुना गाझियाबाद येथील राष्ट्रीय अन्न प्रयोगशाळेत नेला, जिथे उत्पादन पुन्हा मानके पूर्ण करण्यात अयशस्वी झाले.अधिकाऱ्यांचे म्हणणे आहे की तूप शुद्धतेच्या निकषांचे पालन करत नाही, ज्यामुळे संभाव्य आरोग्यविषयक चिंता निर्माण होतात.”जर सेवन केले तर त्याचे प्रतिकूल परिणाम आणि आजार होऊ शकतात,” शर्मा म्हणाले.दंडात दीर्घ कायदेशीर कालमर्यादा संपतेप्रयोगशाळेच्या अहवालांच्या पुनरावलोकनानंतर फेब्रुवारी २०२२ मध्ये खटला न्यायालयात पोहोचला. अन्न सुरक्षा अधिकारी दिलीप जैन यांनी न्यायाधीश अधिकारी आणि अतिरिक्त जिल्हा दंडाधिकारी योगेंद्र सिंह यांच्यासमोर पुरावे सादर केले.१,३४८ दिवसांच्या कार्यवाहीनंतर, न्यायालयाने निर्णय दिला:पतंजली
आयुर्वेद लिमिटेड (उत्पादक) वर ₹१००,००० दंडब्रह्म एजन्सी (वितरक) वर ₹२५,००० दंडकरण जनरल स्टोअर (किरकोळ विक्रेता) वर ₹१५,००० दंडन्यायालयाने सर्व पक्षांना अन्न सुरक्षा आणि मानके कायदा, २००६ च्या तरतुदींचे काटेकोरपणे पालन करण्याचे निर्देश देखील जारी केले.उच्च-प्रोफाइल ब्रँडसाठी एक धक्काहा निर्णय पतंजलीसाठी एक असामान्य धक्का आहे, ज्या कंपनीने नैसर्गिक, शुद्ध आणि पारंपारिक आयुर्वेदिक पद्धतींशी सुसंगत म्हणून आपली उत्पादने बाजारात आणून भारतात मोठा ग्राहक आधार निर्माण केला आहे. कंपनीला उत्पादन गुणवत्ता, लेबलिंग आणि जाहिरातींच्या दाव्यांवर भूतकाळात छाननीचा सामना करावा लागला आहे, परंतु या स्वरूपाचे कायदेशीर दंड तुलनेने दुर्मिळ आहेत.
