टोकियो – जापानमधील अनेक लोक पैसे भरुनही तुरुंगात राहण्यास तयार आहेत हे ऐकून चमत्कारिक वाटेल मात्र हे सत्य आहे.

सरासरी जीवनमान इतर देशांच्या तुलनेत अधिक आणि जन्मदर कमी असल्याने जापानमध्ये लोकसंख्येत वृध्द लोकांची संख्या अधिक आहे. जापानमध्ये एाकटे राहणा-या वृध्दांची संख्या मोठी आहे. 2050 पर्यंत ही लोकसंख्या 47 टक्के होईल असे अपेक्षित आहे. हे वृध्द लोक घरी एकटे असतात, त्यांच्याशी बोलायलाही कोणी नसते. जापानमधील 20 टक्के लोक गरीब आहेत, त्यात वृध्दांची संख्या अधिक आहे. त्यामुळे आजारी पडल्यास मदतीला कोणी नसते. तुरुंगात कैद्यांना चांगली आरोग्यसेवा, जेवण आणि इतरांची सोबत या गोष्टी मोफत मिळतात.त्यामुळे तुरुंगात राहणे जापानी वृध्दांना अधिक आवडते. त्यामुळे चोरीचा मुद्दाम प्रयत्न करुन अनेकजण तुरुंगात येतात. महिला कैद्यांपैकी 80 टक्के महिलांवर चोरीचा आरोप आहे.
जापानमधील 50 च्या आसपासचे 33 टक्के पुरुष अविवाहित असतात. जापनमधील कुटुंबसंस्था संकटात असल्याचे यावरुन दिसते. नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ पॉप्युलेशन अँड सोशल सिक्युरिटी रिसर्चच्या मते, एकटे राहणा-या व्यक्तीची संख्या तीव्रतेने वाढते आहे, जी शतकाच्या मध्यापर्यंत 23.3 दशलक्षांपर्यंत पोहोचेल. 2020 मधील 38% च्या तुलनेत हे सर्व कुटुंबांपैकी 44.3% असेल. या एकल-व्यक्ती कुटुंबांमध्ये, 65 वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाचे ज्येष्ठ नागरिक 2020 मध्ये 34.9% वरून 2050 मध्ये 46.5% इतका मोठा वाटा उचलण्याची अपेक्षा आहे. कोविडनंतरच्या कालखंडात तर असा विचार करणा-यांची संख्या लक्षणीयरित्या वाढली आहे.

तुरुंगातील खोल्या या कारणांमुळे वृद्धांनी भरलेल्या आहेत, त्यांचे हात सुरकुतलेले आहेत आणि पाठ वाकलेली आहे. काहीजण वॉकरचा वापर करून, ते हळूहळू कॉरिडॉरवरून खाली सरकत जातात. कामगार त्यांना आंघोळ करण्यास, खाण्यास, चालण्यास आणि त्यांची औषधे घेण्यास मदत करतात. काहीजाणांनी तर पैसे घ्या पण आम्हाला तुरुंगात ठेवा अशी मागणी केली आहे.
तुरुंगात कैदी म्हणून राहताना कारखान्यांमध्ये काम करावे लागते, परंतु ते काहींना अगदी योग्य वाटते. आत त्यांना नियमित जेवण, मोफत आरोग्यसेवा आणि वृद्धांची काळजी मिळते, इतरांची सोबतही येथे मिळते. तुरुंगातून सुटका झाल्यानंतर आणि सामान्य जीवनात परतल्यानंतरही, त्यांची काळजी घेण्यासाठी त्यांच्याकडे कोणीही नाही. ती म्हणाली. असे लोकही आहेत ज्यांना वारंवार गुन्हे केल्यानंतर त्यांच्या कुटुंबियांनी सोडून दिले आहे, त्यांना राहण्यासाठी जागा नाही.