नवी दिल्ली -नॅशनल असेसमेंट अँड अॅक्रिडिटेशन कौन्सिलने ( नॅक) ने अलीकडेच उच्च शिक्षण संस्थांचे मूल्यांकन भेट करणाऱ्या प्राध्यापकांच्या यादीतील 5,000 मूल्यांकनकर्त्यांपैकी सुमारे 900 प्राध्यापकांना यादीतून काढून टाकले आहे.
आंध्र प्रदेशात 1 फेब्रुवारी रोजी लाचखोरीच्या प्रकरणात नॅक पथकातील सात जणांसह10 जणांना सीबीआयने अटक केली त्यानंतर सुमारे 400 मूल्यांकनकर्त्यांना काढून टाकण्यात आले आहे आणि अधिक मूल्यांकनकर्त्यांचा आढावा घेतला जात आहे.
देशातील महाविद्यालये आणि विद्यापीठे यांचे मूल्यांकन करून त्यांना श्रेणी देणारी नॅक ही यूजीसी ची स्वायत्त संस्था आहे .या संस्थेमार्फत देशातील विविध महाविद्यालय आणि विद्यापीठांची तपासणी करून त्यांना गुणवत्तेनुसार श्रेणी प्रदान करण्यात येते . .यासाठी नॅक मार्फत 5000 प्राध्यापकांची यादी तयार करण्यात आली . त्यातील काही जणांना निवडून आवश्यकतेनुसार विद्यापीठे आणि महाविद्यालयाच्या मूल्यांकनासाठी पथक (पीअर टीम) पाठवण्यात येते .अशाच एका पथकाने 1 फेब्रुवारी 2025 रोजीआंध्र प्रदेश मध्ये एका खाजगी विद्यापीठा स श्रेणी वाढवून देण्यासाठी 1 कोटी 78 लाखाची लाख मागितल्याचे प्रकरण सीबीआयच्या धाडीमध्ये उघडकीस आले त्यानंतर नॅक ने ही झाडाझडती सुरू केली आहे .
अशा सुमारे 900 मूल्यांकनकर्त्यांना विविध कारणांमुळे काढून टाकण्यात आले आहे, असे सूत्रांनी सांगितले. काही सक्रिय नसल्याचे आढळून आले किंवा ते भेटीस जात नव्हते, आणि काहीं नी अहवाल योग्यरित्या तयार केलेले आढळले नाहीत, याचा अर्थ असा की काही प्रकरणांमध्ये, उच्च गुण निर्धारित करण्याच्या कारणांचे स्पष्टपणे समर्थन न करता विशिष्ट मापदंडांवर सर्वोच्च गुण दिले गेले, असे सूत्रांनी सांगितले, काही मूल्यांकनकर्त्यांकडे केवळ आंशिक डेटा उपलब्ध होता .
नॅक ने एप्रिल-मे 2023 मध्ये काही मूल्यांकनांचे पुनरावलोकन करण्यास सुरुवात केली, जेव्हा अनेक ए + + श्रेणी दिल्या जात असल्याबद्दल अभिप्राय येत होता. आम्ही श्रेणीकरणाच्या गुणात्मक आणि परिमाणात्मक पैलूंकडे पाहण्यास सुरुवात केली आणि काही प्रकरणांमध्ये दोघांमध्ये लक्षणीय फरक आहे का हे तपासण्याचा निर्णय घेतला “, सूत्रांनी सांगितले.
“पहिल्या चक्रात विशिष्ट श्रेणी मिळालेल्या संस्थेने दुसऱ्या चक्रात दोन किंवा त्याहून अधिक श्रेणी वाढवलेल्या प्रकरणांचे मूल्यांकन करण्याचा निर्णय आम्ही घेतला. अगदी पहिल्या चक्रात संस्थेला ए + + मिळाल्याच्या प्रकरणांचा देखील आम्ही आढावा घेतला “, सूत्रांनी सांगितले की, या प्रक्रियेदरम्यान, सुमारे 400 मूल्यांकनांचा आढावा घेण्यात आला आणि यापैकी निम्म्या संस्थांनी डाउनग्रेड पाहिले. पीअर टीमच्या प्रत्यक्ष भेटीऐवजी, नॅक मार्चमध्ये महाविद्यालयांसाठी आभासी भेटी आणि विद्यापीठांसाठी मिश्र प्रणालीकडे वळेल, असे सूत्रांनी सांगितले. नॅक चे संचालक गणेशन कन्नबीरन म्हणाले, “आम्ही सातत्याने सुधारणा पाहत आहोत. आमचे हे सुनिश्चित करण्याचे उद्दिष्ट आहे की केवळ मूल्यांकनाच्या दिवशीच संस्थेला हे समजले पाहिजे की कोण मूल्यांकन करीत आहे आणि मूल्यांकनकर्त्याला ते कोणत्या संस्थेचे मूल्यांकन करीत आहेत हे कळेल “.2024 मध्ये, नॅक ने मान्यता प्रक्रियेत सुधारणा जाहीर केल्या-श्रेणीऐवजी बायनरी मान्यता, ज्याचा अर्थ असा आहे की संस्था ‘मान्यताप्राप्त’, ‘मान्यता मिळण्याची वाट पाहत आहे’ किंवा ‘मान्यताप्राप्त नाही’ म्हणून ओळखली जाईल. सूत्रांनी सांगितले की नॅक बायनरी मान्यता प्रणालीची तयारी करत आहे आणि ती मे महिन्यात सुरू होण्याची शक्यता आहे.
