बर्लिन – आठवडयात चार दिवस काम करण्याची पध्दती जर्मनीतील उदयोग क्षेत्रात चांगलीच रुजली आहे . कामगार आणि उद्योजक दोन्ही घटकांना ही पद्धत आवडली असून यापुढे हीच पद्धत कायम ठेवण्याचे निश्चित करण्यात आले आहे .
जेव्हा जर्मनीने चार दिवसांच्या कामाच्या आठवड्याची व्यवहार्यता तपासण्यासाठी देशव्यापी पायलट प्रकल्प सुरू केला तेव्हा अपेक्षा संमिश्र होत्या. नियोक्त्यांना मुदती पूर्ण न झाल्याबद्दल चिंता होती. अर्थशास्त्रज्ञांनी उत्पादकता कमी होण्याचा इशारा दिला होता. कामगार स्वतःच साशंक होते. परंतु सहा महिन्यांनंतर, त्यातील बहुतेक चिंता कमी झाल्या आहेत – आणि संबंधित बहुतेक कंपन्या मागे वळून पाहत नाहीत.
फेब्रुवारी २०२४ मध्ये, विविध उद्योगांमधील ४५ व्यवसाय या चाचणीत सामील झाले, ज्यांनी फोर डे वीक ग्लोबल या ना-नफा संस्थेच्या सहकार्याने समन्वय साधला, जो कामाचे वेळापत्रक कमी करण्याचा प्रचार करतो. सहभागी कंपन्यांमध्ये तंत्रज्ञान, वित्त आणि उत्पादन क्षेत्रातील कंपन्या समाविष्ट होत्या. त्यांनी “१००-८०-१००” मॉडेल म्हणून ओळखले जाणारे मॉडेल स्वीकारले: कर्मचाऱ्यांना ८० टक्के वेळ काम केल्याबद्दल १०० टक्के वेतन मिळते, जोपर्यंत ते १०० टक्के उत्पादकता राखतात.
अधिक कार्यक्षमता, कमी वेळ
चाचणीच्या शेवटी, सहभागी कंपन्यांपैकी ७३ टक्के कंपन्यांनी सांगितले की ते चार दिवसांचे वेळापत्रक अनिश्चित काळासाठी सुरू ठेवतील. कामगिरीबद्दलच्या चिंता मोठ्या प्रमाणात निराधार ठरल्या. अनेक कंपन्यांना असे आढळून आले की अनावश्यक बैठका काढून टाकल्याने आणि नवीन वर्कफ्लो टूल्स स्वीकारल्याने त्यांच्या टीम अधिक उत्पादक बनल्या – कमी नाही.
बर्लिन-आधारित एका उत्पादन कंपनीने उत्पादन विलंब दूर करण्यासाठी ऑटोमेशन आणि वर्कफ्लो ऑप्टिमायझेशन वापरून त्यांच्या ऑपरेशन्सची पुनर्रचना केली. इतरांनी प्रशासकीय कामे कमी करण्यासाठी डिजिटल प्लॅटफॉर्मकडे वळले. एकूण, सुमारे ६० टक्के कंपन्यांनी बैठकांची संख्या आणि कालावधी कमी केला, तर २५ टक्के कंपन्यांनी कामे सुलभ करण्यासाठी नवीन डिजिटल सिस्टम सादर केल्या.
हा बदल उत्पादनाच्या किंमतीवर आला नाही. बऱ्याच प्रकरणांमध्ये, त्याचा परिणाम चांगला कामगिरीत झाला. कंपनीच्या एका अधिकाऱ्याने म्हटल्याप्रमाणे, आठवडा कमी असूनही, स्मार्ट प्रक्रियांनी “एकूण कामगिरी मजबूत केली”.
कामगार म्हणतात की ते निरोगी आहेत – आणि आनंदी आहेत
चाचणीच्या शेवटी केलेल्या सर्वेक्षणात असे आढळून आले की ९० टक्के कर्मचाऱ्यांना त्यांचे एकूण कल्याण सुधारले आहे. बहुतेकांनी कमी ताण आणि काम-जीवन संतुलन सुधारण्याला या बदलाचे श्रेय दिले. ८३ टक्के कर्मचाऱ्यांनी असे म्हटले की त्यांना आशा आहे की चार दिवसांचे वेळापत्रक कायमचे राहील.
मानसिक आणि शारीरिक आरोग्य दोन्हीमध्ये सुधारणा सामान्य होत्या. कर्मचाऱ्यांनी सांगितले की ते अधिक झोपत आहेत, नियमित व्यायाम करत आहेत आणि कुटुंबासोबत अधिक वेळ घालवत आहेत. बर्लिनमधील एका टेक मॅनेजरने सांगितले की त्यांची टीम “अधिक प्रेरित” आणि उत्साही आहे, जरी संकुचित वेळापत्रकाबद्दल सुरुवातीला शंका असली तरी. दुसऱ्या एका कामगाराने सांगितले की या बदलामुळे तिला वैयक्तिक ध्येयांशी पुन्हा जोडण्यास मदत झाली आहे, ते पुढे म्हणाले, “मला किती चांगले वाटते हे आश्चर्यकारक आहे.”
तरीही, जर्मनीचे निकाल स्पेन, पोर्तुगाल, आयर्लंड, दक्षिण आफ्रिका आणि ब्राझीलमधील समान चाचण्यांशी जुळतात. फोर डे वीक ग्लोबलच्या मते, जगभरातील २१० हून अधिक कंपन्यांनी आता या मॉडेलची चाचणी घेतली आहे, अनेकांनी प्रतिभा भरती, कर्मचाऱ्यांचे समाधान आणि ऑपरेशनल कार्यक्षमतेतील वाढ उद्धृत केली आहे.
