पॅरीस – एक छोटा रोबोटिक शोधक तब्बल आठ महिने अंटार्क्टिकाच्या प्रचंड हिमनद्यांखालील बर्फाळ अंधारात तरंगत होता. जेव्हा तो अखेरीस पृष्ठभागावर आला, तेव्हा त्याने परत आणलेली माहिती धक्कादायक आहे . समुद्रातील पाण्याची पातळी दीड मीटरने वाढण्याचा धोका आहे .
या गोठलेल्या खंडाखाली काय घडत आहे याचे एक चिंताजनक चित्र समोर मांडले.हा स्वायत्त सागरी रोबोट — एक लहान, सेन्सर-सुसज्ज तरंगते उपकरण — याने नुकतीच एक उल्लेखनीय कामगिरी केली आहे: पूर्व अंटार्क्टिकाच्या प्रचंड बर्फाच्या थरांखाली यशस्वीपणे प्रवास करून महत्त्वपूर्ण माहितीसह परत येणारे हे पहिले यंत्र आहे.अडीच वर्षांहून अधिक काळात, ते डेनमन आणि शॅकल्टन बर्फाच्या थरांखाली ३०० किलोमीटरपेक्षा जास्त अंतर वाहत गेले, आणि तापमान व खारटपणाचे जवळपास २०० तपशीलवार नमुने गोळा केले. या मोहिमेचा उद्देश स्पष्ट होता: हे बर्फाचे महाकाय थर हवामान बदलाच्या परिणामांना किती असुरक्षित आहेत, याचे मूल्यांकन करणे.
रोबोटने गोठलेल्या पृष्ठभागाखाली एकूण आठ महिने घालवले आणि दर पाच दिवसांनी आपले वाचन प्रसारित करण्यासाठी तो थोड्या वेळासाठी पृष्ठभागावर येत असे. तथापि, जेव्हा संशोधकांनी डेटाचे विश्लेषण केले, तेव्हा त्यांना जे आढळले ते अत्यंत चिंताजनक होते.शॅकलटन आइस शेल्फ — पूर्व अंटार्क्टिकामधील सर्वात उत्तरेकडील — सध्या उबदार पाण्याशी थेट संपर्कापासून सुरक्षित दिसत आहे, ज्यामुळे खालून बर्फ वितळू शकतो. परंतु डेनमन हिमनदीच्या बाबतीत परिस्थिती खूप वेगळी आहे. तिथे, रोबोटला बर्फाखाली तुलनेने उबदार पाण्याचा प्रवाह वाहत असल्याचे आढळले – हा एक अशुभ संकेत आहे. या उबदार पाण्याच्या थराच्या जाडीत थोडी जरी वाढ झाली, तरी वितळण्याची प्रक्रिया नाट्यमयरित्या वेगवान होऊ शकते, ज्यामुळे हिमनदीची अस्थिर माघार सुरू होईल.
जर असे झाले, तर केवळ डेनमन हिमनदीमुळे जागतिक समुद्राची पातळी १.५ मीटरपर्यंत वाढू शकते, ज्यामुळे किनारी भागातील लाखो लोकांचा जीव धोक्यात येईल.या धक्कादायक माहितीव्यतिरिक्त, संशोधकांनी या मोहिमेला “विलक्षण” म्हटले आहे – हा या गोष्टीचा पुरावा आहे की साधी, टिकाऊ उपकरणे देखील असे शोध लावू शकतात जे अंटार्क्टिकाबद्दलची आपली समज बदलू शकतात.आता गोळा केलेला डेटा प्रगत हवामान आणि महासागर मॉडेल्समध्ये समाविष्ट केला जाईल, ज्यामुळे शास्त्रज्ञांना समुद्राची पातळी वाढण्याच्या अंदाजांमध्ये सुधारणा करण्यास मदत होईल. या संघाचे निष्कर्ष अलीकडेच ‘सायन्स ॲडव्हान्सेस’मध्ये प्रकाशित झाले आहेत.
